فراتحلیل تسهیل‌کننده‌ها و بازدارنده‌های مشارکت افراد بزرگسال دارای معلولیت جسمی-حرکتی در ورزش و فعالیت‌بدنی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه تربیت بدنی، واحد تهران جنوب، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.

2 دانشجوی دکتری گروه مدیریت ورزشی ، واحد تهران جنوب ، دانشگاه ازاد اسلامی ، تهران، ایران

3 گروه مدیریت ورزشی ، واحد تهران جنوب ، دانشگاه ازاد اسلامی ، تهران، ایران.

10.30473/arsm.2025.75278.3981

چکیده

هدف اصلی این پژوهش، فراتحلیل جامع تسهیل‌کننده‌ها و بازدارنده‌های مشارکت افراد بزرگسال دارای معلولیت جسمی-حرکتی در ورزش و فعالیت‌بدنی بود. این مطالعه به روش مرور نظام‌مند و فراتحلیل با پیروی از راهنمای پریزما و معیارهای پیکوس بر روی مطالعات کمی (همبستگی/پیمایشی) انجام شد. جستجوی نظام‌مند در 14 پایگاه اطلاعاتی ملی و بین‌المللی برای مقالات منتشر شده به زبان فارسی یا انگلیسی بین سال‌های 1399 تا 1403 (2020-2024) صورت گرفت که در نهایت 11 مطالعه با 60 اندازه اثر وارد تحلیل شدند. داده‌ها با چک‌لیست استاندارد استخراج، کیفیت مطالعات با ابزارهای AXIS/JBI ارزیابی، و سوگیری انتشار با نمودار قیفی، آزمون اگر و روش برش و پر کردن دوال بررسی گردید (سوگیری معنادار یافت نشد). تحلیل‌ها با نرم‌افزار CMA و با استفاده از مدل اثرات تصادفی، محاسبه اندازه اثر ترکیبی، شاخص ناهمگونی و تحلیل زیرگروه انجام شد. یافته‌های کلی نشان داد عوامل تسهیل‌کننده به طور معناداری با افزایش مشارکت (001/0>p، 384/0=r) و عوامل بازدارنده به طور معناداری با کاهش مشارکت (001/0>p، 165/0-=r) مرتبط هستند. تحلیل جزئی زیرگروه‌ها نشان داد عوامل فردی (217/0=r) و اجتماعی (191/0=r) مهم‌ترین تسهیل‌کننده‌های معنادار بودند. همچنین، موانع ناشی از سلامت (206/0-=r)، موانع اجتماعی-فرهنگی (122/0-=r)، موانع مرتبط با کارکنان/برنامه/سیاست (084/0-=r)، موانع نگرشی (074/0-=r)، موانع محیطی (067/0-=r) و موانع ایمنی (030/0-=r) به عنوان بازدارنده‌های معنادار شناسایی شدند. این نتیجه نشان می‌دهد که مشارکت ورزشی افراد دارای معلولیت جسمی-حرکتی پدیده‌ای چندبعدی است و مداخلات مؤثر باید رویکردی چندسطحی داشته باشند که همزمان بر تقویت عوامل فردی و اجتماعی و رفع موانع سلامتی، ساختاری، نگرشی و محیطی تمرکز کنند

کلیدواژه‌ها

موضوعات